Kaçak Akım Koruma Rölesi

Kaçak akım koruma rölesi; faz ve nötr iletkenleri arasında bir dengesizlik yani fark oluştuğunda devreyi açan anahtardır. Bir elektrik devresinde fazdan giren akım, nötrden çıkar. Eğer devrede herhangi bir kaçak yok ise giren akımla çıkan akım miktarı birbirlerine eşittir.  Devrede kaçak olması halinde fazdan giren akımın hepsi nötr üzerinden değil, bir kısmı da kaçak üzerinden olacaktır. Kaçak akım sonucu faz-nötr dengesi bozulacaktır. Kaçak akım koruma rölesi, bu dengesizliği algılayarak devreyi açar ve kaçak sonucu oluşacak istenmeyen sonuçları engeller.

Elektrik kaçakları; elektrik akımının geçtiği iletkenler, yani kablolar ve elektrikli cihazların yalıtkan parçalarının yıpranması sonucu ve hatalı yalıtımlardan dolayı iletkenlerin açıkta kalması ile iletkenlere elle veya vücudun başka bir uzvuyla doğrudan veya başka iletken cisimle temastan kaynaklanır. Oluşan kaçak akım toprağa akar

Kaçak Akım Rölesi Nasıl Çalışır

Kaçak akım koruma rölesi basitleştirilmiş olarak aşağıda gösterilmiştir.  Bir troidal ölçüm transformatörü içerisinden geçirilen faz ve nötr iletkenleri eğer sistemde bir kaçak yok ise eşit miktarlı ve zıt yönlü akım taşıyacakları için, ölçüm transformatörü içerisinden geçen toplam akım değeri sıfır olacağından ölçüm transformatörü üzerinde herhangi bir manyetik akı oluşmaz.

Eğer sistemde bir kaçak akım oluşursa faz üzerinden geçen akım miktarının tamamı nötr üzerinden dönüş yapmayacağı için, faz ve nötr akımlarının toplamı sıfır olmaz. Aradaki fark akımı ölçüm transformatörü üzerinde bir manyetik akı oluşturur. Bu manyetik akı ise algılama sargısı üzerinde bir akım oluşturur. Oluşan bu akım kumanda devresinin elektromanyetik bobinini harekete geçirir. Böylece cihazın kapalı konumda bulunan ana kontakları açık konuma geçerek faz ve nötr iletkenleri ile şebekeyi birbirinden ayırır.

Cihazda ayrıca bir test butonu bulunur. Test butonuna sayesinde faz ve nötr iletkenleri arasında ölçüm transformatörünü by-pass eden bir kısa devre yaratılarak cihazın çalışıp çalışmadığı test edilebilir.

Kaçak Akım Rölesi ve Topraklama İlişkisi

İyi bir topraklama tek başına insanı korumaz ve koruma elemanının olmadığı bir yerde hiçbir topraklama hayat kurtarmaz.

Örneğin;

16 Amper C serisi bir sigorta kullandığımızı varsayalım. Şebeke gerilimimiz 230 volt. C serisi bir sigortanın kısa devre durumunda anlık açma akımı nominal akımının 10 katıdır. Yani 160 amper kısa devre akımı ve üzerindeki kısa devre akımlarında açma yapacaktır.

Makinenin topraklama direncinin 1,5 ohm ölçülmüş olsun. Bir makinenin topraklama direnci sınır değerini kendini koruyan koruma elemanı belirler. Yani  230 volt / 160 amper : Noninal gerilim / koruma elemanı açma akımı : 1,43 ohm’dir. Sonuç olarak 1,43 hesaplanan değer 1,5 ölçülen değerden küçük olduğunda C 16 Amper sigorta bu makine gövdesine olası bir kısa devre açma yapmaz yani koruma yapmaz.

Dolayısı ile bu makinede çalışmakta bulunan operatör büyük risk altındadır.

Sistemin türü ne olursa olsun ( TT , TN-S , TN-C , TN-C-S , IT ) Koruma elemanları aktif olmak zorundadır. Topraklama hayat kurtarmaz. Hayat kurtaran koruma elemanıdır.

AKER Elektromekanik olarak bütün  işletmelerde bu alana yönelik profesyonel hizmet vermekteyiz.

Koruma ekipmanlarına müdahale ederek etkin hayat koruma sistemini tasarlamaktayız.

Açma Seviyesi

• 30mA: İnsan hayatı ve elektrik çarpılmalarına karşı korumada 30mA değerinde açma yapan kaçak akım rölesi kullanılır.
• 300mA: Olası izolasyon hatalarından oluşacak yangın riskleri için 300mA değerinde açma yapan kaçak akım rölesi kullanılır.

Akım Seviyesi - Vücut üzerinde oluşacak olası etkiler

1mA:

• Hissetme seviyesi. 
• Zayıf bir karıncalanma hissi. 
• Uygun koşular var ise hala tehlikeli.

5mA:

• Zayıf çarpılma hissi. 
• Yaralanma yok ancak rahatsız edici. 
• Kişi kaslarını kontrol ederek kurtulabilir. 
• Panik istemsiz hareketler yaralanmalara sebep olabilir.

6-30mA:

• Acı veren şok. 
• Kas kontrolü yitirilir. 
• Donma akımı olarak da adlandırılır. 
• Kişi kaslarını kontrol ederek kurtulamaz.

50-150mA:

• Yüksek seviyede acı. 
• Solunum aksar. 
• İstemsiz kas kasılmaları oluşur. 
• Kişi kaslarını kontrol ederek kurtulamaz. 
• Ölüm olabilir.

1000-4300mA:

• Kalbin ritmik pompalama hareketi bozulur. 
• İstemiz kas kasılmaları oluşur. 
• Sinirler hasara uğrar. 
• Ölüm riski yüksektir.

10000mA:

• Kalp durur. 
• Çeşitli yanıklar oluşur. 
• Ölüm muhtemeldir.